Hieronder zie je de inflatiemonitor van de Rabobank (Barbara-Baarsma) van Juni 2022. Let op de trendlijn aan het eind van de grafiek, de inflatie was een incident en zou wel gauw weer naar beneden gaan. Dat was wishful thinking oftewel propaganda. In September 2022 bleek de HICP voor Nederland te zijn gestegen naar 17,1% … Het zou voornamelijk door de gestegen energieprijzen komen. Inmiddels sluiten bakkers, HAK staakt “voorlopig” de productie en liggen er vissersboten onledig aan de kade omdat de scheepsdiesel te duur is.
17,1% prijsinflatie (geharmoniseerde prijs index) is in Nederland nog nooit voorgekomen. Het record voor Nederland stond sinds 1975 op 10,2%. We staan hier voor een voor Nederland nieuw, fenomeen.
De regering schrok ervan, maar is er naar buiten toe van overtuigd dat de reden van deze inflatie “non-monetary” is, en voornamelijk wordt veroorzaakt door de oorlog in Oekraïne en de daardoor gestegen gas- en grondstoffenprijzen. Dit soort inflatie heet “cost-push inflation“. En inderdaad, we krijgen voortdurend krantekoppen te zien die de gevolgen tonen van excessieve prijsstijgingen van energie.
Een kleine bloemlezing.
Hak en de gasprijzen
Hak, producent van groenteconserven, liet bijvoorbeeld al weten dat het vanaf januari de productie zes weken stillegt als de huidige gasprijzen aanhouden. Ter nuancering, een 6-weekse productiestop in het laagseizoen is geen enorme schok: het geeft een productiebedrijf de tijd om alle machines eens grondig te onderhouden. En als dan de overheid dan ook nog bijspringt om de lonen te betalen of de gasprijs een deksel op te zetten … Denis Shtengelov is overigens de grote man achter de Russische KDV Group, waarvan sinds deze zomer HAK deel uitmaakt. Het is een enorm bedrijf met alleen in Rusland al 20.000 medewerkers. Aan die medewerkers laat Shtengelov vanuit zijn woonplaats in Australië weten dat hij de oorlog betreurt en veroordeelt.
7 september 2022: Helft warme bakkers dreigt failliet te gaan
5 oktober 2022: Levensmiddelenindustrie vreest faillissement van ‘volledige sectoren’
10 oktober 2022: Een derde van de Nederlandse glastuinbouwbedrijven kampt met acute of dreigende liquiditeitsproblemen. 8% van de bedrijven (300) verwacht nog dit jaar faillissement te moeten aanvragen.
10 oktober 2022: Stijgende trend faillissementen, onzekerheid in midden- en kleinbedrijf
Dit alles zet natuurlijk druk op de regering om de Groningse gaskraan verder open te zetten, om het nieuwe Nederlands-Duitse gasveld NO-5A ten noorden van Rottummeroog te gaan exploreren en om nog meer subsidies te verstrekken, met bijgevoegde voorwaarden voor energiebesparing, enzovoort.
De olifant staat er nog steeds
Er zijn allerlei ongerijmdheden. Tegelijk met het uitdelen van sigaren uit eigen doos, “financiert” de overheid die cadeautjes met een stijging van het BTW-tarief op energie van 9% naar 21%. In het land met de grootste gasbel in Europa zijn de gasprijzen het hoogst. Dat is niet logisch. Ook de oorlogshitserij van Rutte c.s. is moeilijk te begrijpen tegen de achtergrond van beheersing van energiekosten. Maar Groen Links en D66 lachen in hun vuistje: Nederlanders worden nu gedwongen om op “groene” energie over te schakelen, en dat is de kern van hun programma. Maar nu blijkt dat de groene ernergie geen alternatief is, en in veel gevallen duurder en vervuilender dan “fossiele” energie, wordt de propaganda voor “groen” steeds bleker.
Er is veel meer aan de hand.
“Inflation is always and everywhere a monetary phenomenon,” leerde econoom Milton Friedman. Je kunt in een actueel artikel van Torsten Polleit op Mises Wire nalezen dat het “cost-push“-argument*, waarmee de regering haar handen wil schoonwassen, niet grijpt. Interessant is dat Polleit de grens voor hyperinflatie bij 3% per maand legt. Zover is het nog niet, maar de escalatie van de inflatiecijfers is zorgelijk.
Hier volgt een verhelderende uitleg van een hooggeleerd lid van onze redactieraad:
Volgens het CBS staat de index van de consumentenprijzen (prijsindex 2015 = 100) voor september 2022 op 127,63. In september 2021 stond de index op 108,94 en dat levert een jaarmutatie op van 127,63/108,94 = 1,171562. Dezelfde index laat van augustus 2021 tot en met augustus 2022 een jaarmutatie zien van 14,3, en voor juli 12,4. Als we de inflatie per maand willen weten dan zou dat bij een jaarpercentage van 17,2 neerkomen op 1,331 procent (1,01331^12 = 1,172). Een inflatie van 3% per maand komt neer op 1,03^12 = 42,6 procent per jaar.De geschiedenis leert dat inflatie vaak gepaard gaat met belangrijke maatschappelijke transities. Zo steeg de inflatie in de derde Poolse republiek tussen 1985 en 1994 zodanig, dat per 1 januari 1995 de nieuwe Poolse Zloty voor 10’000 oude Zloty ingewisseld werd. In 1986 begon de jaarlijkse inflatie nog met 16,5%. Het waardeverval escaleerde en was niet te stoppen totdat de inflatie in 1990 tot 568% was gestegen en het communistische systeem definitief voorbij was. Dat betekende echter nog niet dat de geldontwaarding ook meteen voorbij was. Het jaar daarop was de inflatie teruggebracht tot 77%, het jaar daarna tot 46%, en daarna ging dit cijfer ook gestaag omlaag, totdat de nieuwe munt werd ingevoerd. Blijkbaar was de “nabrandtijd” nodig om de nodige maatschappelijke hervormingen door te voeren.
De geschiedenis leert ook dat veel super- en hyperinflaties opzettelijk werden veroorzaakt, dan wel “op de koop toe” genomen werden om bepaalde doelen te verwezenlijken. Zo kwam de hyperinflatie in Hongarije in 1946 niet uit de lucht vallen: iedereen moest gelijk, straatarm, worden, op dergelijke omgespitte aarde zou het communisme kunnen bloeien. De hyperinflatie in Duitsland in 1923 zorgde uiteindelijk ervoor, dat er een hervorming van de herstelbetalingen kwam.
Inflatie leidt tot vermogensoverdracht. De hoeveelheid Euro’s wordt al jaren enorm uitgebreid. Er worden vooral slechte investeringen en gulzige staatsapparaten mee gefinancierd. Dit moest dwingend ooit tot inflatie leiden. Dr. Markus Krall, een Duitse bankeconoom en vooraanstaand Libertariër schildert al jaren het op handen zijnde inflatiescenario. Hij werd drie jaar geleden als onheilsprofeet in de mediale hoek gezet. Nu krijgt hij zijn gelijk. Voor wie hem nog niet kent: zijn goede raad kun je op YouTube vinden.
Een hoger doel?
Is de huidige monetaire instabiliteit deel van de “Great Reset”? Zijn de 17 “sustainable development goals” (“SDG’s”) van de VN en het WEF belangrijk genoeg om de ontwrichting van de huidige welvaartsmaatschappij te rechtvaardigen? Is de inflatie “gewild” en “gepland”? Regeringen schijnen over de SDG’s een soort consensus te hebben bereikt, en instabiliteit werd zelfs door het WEF voorspeld en regeringen zouden zich moeten voorbereiden op verzet vanuit de bevolking.
Het is echter maar zeer de vraag of alles wat er nu gebeurt door “elites” van tevoren gepland is. Inderdaad kondigt zich meer en meer verzet aan tegen dogmatisch top-down beleidsdenken. Het lijkt er ook op dat de al of niet “wetenschappelijke” onderbouwing van deze doelen door delen van de wetenschappelijke wereld en door grote delen van de bevolking niet wordt meegedragen.
Het zou ook kunnen gebeuren dat het dwingend willen doordrijven van “SDG’s” in een veel te kort tijdsbestek buiten controle raakt, en dan zou het hele verhaal – net als veel ideologisch bepaalde “oplossingen” – als een zeepbel uiteen kunnen spatten.
We zullen de komende tijd elk van die SDG’s, die “duurzame ontwikkelingsdoelen” vanuit een libertair standpunt wat nauwkeuriger onderzoeken.
Libertair Perspectief
De uitdaging voor de komende tijd is om rustig af te wachten hoe de huidige machtselite er niet in slaagt om de maatschappij naar een technocratisch collectivisme te leiden. De mantra “You will own nothing and be happy” wil niemand werkelijkheid zien worden. Een social credit systeem naar Chinees model wil niemand, behalve de Chinese Communistische Partij. Een “Central Bank Digital Currency” willen we ook niet. Anonyme cryptomunten misschien wel. Stoppen met vlees eten, beteugeling van mobiliteit, dat wil misschien een kleine midnerheid. Verantwoordelijk omgaan met onze natuurlijke bronnen, dat willen we misschien allemaal wel.
Verzet tegen deze ontwikkelingen maakt het voor de huidige machtselite moeilijker om ze op een vreedzame manier door te drijven. Maar het totalitaire gezicht van overheden is zó lelijk, dat het zichzelf ondraagbaar maakt, en dat is allesbehalve “sustainable”.
Als het lukt om de bureaucratie uit haar machtsposities te verdrijven, is de komende monetaire crash een kans om na de ineenstorting van de huidige machtsverhoudingen een op libertarische beginselen gebouwde samenleving op te bouwen. Daarvoor is het nodig om consequent een duidelijk Libertair Perspectief uit te dragen.
Er komen turbulente tijden aan. De beste investering is in vriendschap. Daarvoor moet je over de middelen beschikken om, als het erop aankomt, vriend te zijn. Om je vermogen enigzins over de crash heen te helpen is het verstandig om spaargeld in Euros voor een gedeelte om te zetten in andere “assets”. Vreemde valuta, bitcoins, goud, zilver, “brick and mortar”, grond, bos, kunst, zeldzame, klassieke postzegels maar ook voorraden van commodities zoals koffie, suiker, (diesel)olie, benzine, graan, de huisapotheek, stroomgeneratoren,en kleinschalige machines, vaardigheden, een moestuin, kippen en vee. Hoe diverser, hoe veiliger en hoe minder de Nederlandse overheid ermee te maken heeft, hoe beter.
* Noot van de Redactieraad:
Het is wellicht goed om te weten dat het begrip inflatie in de loop van de tijd een andere betekenis heeft gekregen. In ‘oude’ leerboeken wordt inflatie (Latijn: inflare – opblazen) gedefinieerd als een ‘opgeblazen’ geld hoeveelheid. Als het nieuw in omloop gebrachte geld daadwerkelijk wordt gebruikt om vraag uit te oefenen dan is het gevolg een prijsstijging. Simpel gezegd; te veel geld voor te weinig goederen. Door het compenseren van de gestegen prijzen wordt de zaak verergerd omdat dan nog meer vraag kan worden uitgeoefend met als gevolg nog hogere prijzen. Dit probleem is alleen via het vergroten van het aanbod op te lossen. Meer energie op de markt brengen, bijvoorbeeld. Later is de betekenis van inflatie verschoven naar prijsstijgingen in het algemeen. Alle prijsstijgingen worden dan met inflatie aangeduid; sommigen spreken zelfs over het betaan van een algemeen prijspeil. Het is duidelijk dat in de praktijk geen sprake kan zijn van een algemeen prijspeil. Inflatie heeft voor iedereen een eigen gevolg. Prijzen kunnen wel degelijk ook door andere oorzaken stijgen. In een wereld zonder geld is dat uiteraard ook mogelijk. Prijzen zijn immers niets anders dan ruilverhoudingen. Als pantoffels van vilt geruild worden voor 5 broden dan zou het in een zeer koude winter zo kunnen zijn: de pantoffelmaker heeft de potentiële vraag zodanig onderschat, dat dan 10 broden nodig zijn voor het verkrijgen van een paar pantoffels. Het niet op de markt brengen van aanwezige energiebronnen heeft hetzelfde effect. Het woord ‘cost-push’ moet je dus genuanceerd zien.